lekturowy ból głowy - związki frazeologiczne

Świadczą o bogactwie i nieograniczonych zasobach języka, pomagają opisać i wypowiedzieć to, co wydaje się niemożliwe do wyrażenia. Niekiedy śmieszą, a ich pochodzenie bywa bardzo interesujące. Garść informacji o związkach frazeologicznych (co to takiego?) oraz przykłady, przykłady i jeszcze raz przykłady frazeologizmów funkcjonujących w naszym języku. Kto posługuje się językiem, ten stosuje frazeologizmy. To więcej niż pewne! Zatem zamiast spoczywać na laurach (zadowalać się dotychczasowymi osiągnięciami) rzućmy okiem (spójrzmy) na związki frazeologiczne i rozwińmy skrzydła (ujawnijmy swoje możliwości, umiejętności i uzdolnienia) w dziedzinie frazeologii.

od adama i ewy, czyli od samego początku

Związek frazeologiczny (frazeologizm) to związek wyrazowy; połączenie dwu lub więcej wyrazów, utrwalone zwyczajowo w języku.

Znaczenie związków frazeologicznych nie wynika ze znaczeń poszczególnych wyrazów, ale jest przenośne, np.:

złoty człowiek - to nie człowiek wykonany ze złota, ale człowiek dobry, życzliwy;

grać pierwsze skrzypce - to nie znaczy grać na pierwszych skrzypcach w orkiestrze, ale być najważniejszym, decydować o czymś, mieć rozstrzygający głos;

mieć muchy w nosie - to nie znaczy mieć dosłownie muchy w nosie, lecz dąsać się, być w złym humorze;

Wyrazy tworzące związki frazeologiczne są silnie ze sobą związane, nawet zmiana kolejności wyrazów sprawia, że tracą one swoje właściwe znaczenie, np.

białe plamy - (a nie plamy białe) fakty, wydarzenia nierozpoznane, okryte tajemnicą,

złota rączka (a nie nóżka) - ktoś kto potrafi wszystko naprawić,

puszka Pandory (a nie Ariadny) -źródło nieszczęść

biały kruk (a nie czarny) - niezwykle rzadki egzemplarz, np. książki.

na szarym końcu, czyli na samym końcu...

Frazeologizmy powstawały i powstają w najróżniejszych okolicznościach, niektóre sięgają naprawdę dalekiej przeszłości. Poniżej lista najważniejszych źródeł związków frazeologicznych.

Źródła pochodzenia związków frazeologicznych:

Biblia (biblizmy)
mitologia (mitologizmy)
historia
literatura
dawne obyczaje i obrzędy
obserwacja świata, zachowań ludzi i zwierząt
rolnictwo
rzemiosło

Czas przejść do sedna sprawy (czyli zauważyć to, co najważniejsze) , a zatem przykłady i jeszcze raz przykłady. To, co znajdziecie poniżej to tylko kropla w morzu (czyli znikoma część) związków frazeologicznych funkcjonujących w języku polskim i w naszym kręgu kulturowym. Z czasem będziecie poznawać ich coraz więcej, będą pojawiały się na lekcjach przy omawianiu lektur lub przy okazji tropienia błędów językowych oraz po prostu w życiu codziennym. Wytężcie wzrok i słuch - frazeologizmy są wszędzie!

Na szarym końcu naszej listy znajdują się frazeologizmy wywodzące się z rzemiosła. Od nich zaczniemy.

Przykłady frazeologizmów wywodzących się z rzemiosła i z rolnictwa:

Jak ich używać?

Pan Iksiński cienko przędzie odkąd stracił pracę.
Wszystkie sukienki wyglądają podobnie, są uszyte na jedno kopyto.
Znajomy zabił mi klina, opowiadając o swojej nowej wyprawie na K2.
Nigdy nie podejrzewałem, że mój najlepszy przyjaciel mógł po cichu szyć mi buty, bardzo się na nim zawiodłem.
Twoje nieodpowiednie zachowanie doprowadza mnie do szewskiej pasji.

Jak ich używać?

Wreszcie zebrał plony swojej pracy naukowej, dostał ważną nagrodę.
Przyjechał na studia do Warszawy i zapuścił tu korzenie, nie chciał wracać do rodzinnego miasta.
Prowadzenie własnej firmy to prawdziwa orka na ugorze, nieprędko osiągniemy pierwsze zyski.
Spójrzcie na Kasię, jej osiągnięcia są dowodem na to, że ciężka praca wydaje owoce.
Znalezienie lewej skarpetki w tym bałaganie to jak szukanie igły w stogu siana.

Przykłady frazeologizmów wywodzących się z obserwacji świata, zachowań ludzi i zwierząt oraz z z dawnych obyczajów i obrzędów:

Jak ich używać?

Gdy usłyszałam, że Szymon jeździ konno zrobiłam wielkie oczy, nigdy nie podejrzewałabym go o takie hobby.
Gdy zapaliło się zielone światło, samochód ruszył z kopyta i chwilę potem zniknął za rogiem. Zaraz po urlopie ruszył z kopyta z robotą.
Krzysiek dostał od rodziców nowy samochód, już drugi tydzień chodzi jak paw.
Spotkanie było bardzo ciekawe, minęło jak z bicza strzelił.
Gdy okazało się, że nocami na zamku słychać dziwne dźwięki, na jego mieszkańców padł blady strach.

Jak ich używać?

Jacek Soplica podejrzewał, że Stolnik poda mu czarną polewkę, wiedział, że Ewa nigdy nie zostanie jego żoną.
Odebrano mu majątek prawem kaduka.
Zosiu, koleżanki z twojej dawnej klasy powychodziły już za mąż, pozakładały rodziny, mają dzieci. I ty musisz się na coś zdecydować, nie będziesz przecież siała rutki po kres twoich dni.
Janek od kilku dni chodzi smutny, bo dostał kosza od Ani. Ania dała mu kosza, bo ma teraz egzaminy i musi skupić się tylko na nich.

Przykłady frazeologizmów wywodzących się z historii i literatury:

Skąd pochodzą?

drakońskie prawa - frazeologizm utworzony od imienia prawodawcy ateńskiego - Drakona - twórcy pierwszego pisanego kodeksu praw ateńskich, który przewidywał bardzo surowe kary za przestępstwa przeciwko życiu i mieniu);
pyrrusowe zwycięstwo - powiedzenie pochodzi od imienia Pyrrusa króla Epiru z powodu jego zwycięskich bitew okupionych zbyt dużymi stratami;
przekroczyć Rubikon - związek frazeologiczny mający swoje źródło w epizodzie z historii starożytnego Rzymu, gdy w 49 roku p.n.e. Gajusz Juliusz Cezar przekroczył ze swoją armią rzekę Rubikon, decydując się na dokonanie przewrotu polityczno-wojskowego; rzeka Rubikon stanowiła wówczas granicę, za którą armia rzymska nie miała wstępu;
spartańskie warunki - wyrażenie pochodzi od starożytnej Sparty i jej mieszkańców – Spartan, którzy unikali zbytnich wygód i zbytku, słynęli ze skromnych wymagań, prostoty obyczajów i surowej dyscypliny wewnętrznej;
węzeł gordyjski - powiedzenie nawiązujące do podania, wg którego Aleksander Macedoński rozciął mieczem kunsztowny węzeł zawiązany przez Gordiasa , ojca Midasa, króla Frygii; zgodnie z przepowiednią ten, kto rozplącze ten węzeł, miał otrzymać władzę nad Azją;

Skąd pochodzą?

dantejskie sceny frazeologizm pochodzący od imienia włoskiego poety Dantego Alighieri, jest to nawiązanie do jego Boskiej Komedii a zwłaszcza do jej pierwszej części – Piekła i zawartych w niej obrazów dusz pokutujących w dziewięciu kręgach piekielnych;
czekać na Godota - Godot to tajemniczy bohater sztuki S. Becketta pt. Czekając na Godota, na którego przyjście czekają dwaj włóczędzy Estragon i Vladimir, wierząc, że będzie on ich wybawieniem; Godot ma nadejść “jutro” , tzn. nie wiadomo kiedy, czyli... nigdy;
stroić się w cudze piórka - wyrażenie z bajki Ezopa pt. Próżna kawka i pawie; historia pewnej kawki, która przekonała się, że nie warto udawać kogoś innego;
walka z wiatrakami - frazeologizm pochodzący od fikcyjnej walki z powieści Miguela de Cervantesa pt. Don Kichot. Tytułowy bohater, widząc kilkadziesiąt wiatraków bierze je za olbrzymy i decyduje się stoczyć z nimi walkę. Pomimo ostrzeżeń swojego giermka, Sancho Pansy, rzuca się na jeden z wiatraków, wbijając kopię w skrzydło. Pod wpływem uderzenia szybko obracającego się skrzydła, kopia zostaje zniszczona, a rycerz i jego koń – mocno poturbowani. Walka z urojonymi olbrzymami nie przynosi żadnych efektów.

po nitce do kłębka...

Zbliżamy się do końca naszej listy frazeologizmów. Na koniec zostawiliśmy sobie frazeologizmy najistotniejsze z punktu widzenia ucznia i nauczyciela. To oczywiście mitologizmy i biblizmy. Przyjrzyjmy się im bliżej, spróbujmy je zapamiętać i przede wszystkim nie bójmy się ich używać. Nic tak nie wzbogaca uczniowskiego wypracowania, jak dobrze użyty frazeologizm mitologiczny lub biblijny. Wasze wypowiedzi i prace będą świecić przykładem (czyli staną się wzorem do naśladowania).

Mitologiczne związki frazeologiczne:

Skąd się wzięły?

syzyfowe prace - Syzyf założyciel i król miasta Efyra ( późniejszy Korynt ), syn Eola. Bogowie lubili Syzyfa i zapraszali go na swoje uczty, skąd Syzyf zawsze podkradał trochę ambrozji i puszczał pogłoski o tym, co dzieje się na Olimpie, na co bogowie przymykali oczy. Syzyfa zgubiła jego próżność: chwalił się ludziom tym, że był na ucztach bogów, a ponieważ był przebiegłym plotkarzem zdradził jakąś tajemnicę Zeusa. Bogowie nie mogli za karę uśmiercić Syzyfa, gdyż ten uwięził Tanatosa ( boga śmierci ), został więc wtrącony do Tartaru, skąd uciekł podstępem. Wtedy został ukarany wieczną i bezużyteczną pracą. Syzyf miał za zadanie wtoczyć na górę wielki głaz, który jednak przed wierzchołkiem zawsze wymykał mu się z rąk i staczał do podnóża zbocza.
stajnia Augiasza - wyrażenie pochodzi od stajni mitologicznego króla greckiego Augiasza, w której było 3000 wołów, nie czyszczono jej przez trzydzieści lat, a uprzątnięcie jej było jedną z prac Heraklesa, który uporał się z tym zadaniem w ciągu jednego dnia;
pięta Achillesa - Achilles jako dziecko został zanurzony przez matkę, boginkę morską Tetydę, w wodach Styksu. Ciało jego miało być dzięki temu uodpornione na wszelkie ciosy. Jedynie pięta, za którą trzymała go matka w czasie kąpieli, była później jego najsłabszym punktem. Według jednej z wersji mitu Achilles zginął podczas wojny trojańskiej ugodzony w piętę zatrutą strzałą Parysa.
Scylla i Charybda – w mitologii greckiej potwory morskie czyhające na żeglarzy po obu stronach cieśniny, znajdującej się w okolicach przylądka Skylla w północno-zachodniej Grecji;

Scylla i Charybda występują w Odysei Homera. Odyseusz, za radą Kirke, unika Charybdy, płynąc bliżej Scylli. Udaje mu się przepłynąć pomiędzy nimi, ale Scylla porywa sześciu członków jego załogi. Później Odyseusz będąc sam, płynie niedaleko Charybdy, a utonięcia unika przez złapanie się figowego konaru.

ikarowe loty - Ikar był synem Dedala. Dedal skonstruował dla siebie i syna skrzydła z piór i wosku, które miały umożliwić im ucieczkę z Krety (Minos władca Krety uczynił z nich swoich niewolników). Ojciec przestrzegł syna przed niebezpieczeństwem spowodowanym zbyt wysokim lotem. Ikar mimo ostrzeżeń ojca, wzniósł się za blisko słońca, co spowodowało, że wosk stopił się, a Ikar wpadł do morza, w którym zginął.

Przykładów nigdy dosyć:

PANICZNY STRACH - NAGŁY, NIEPOHAMOWANY STRACH, POPŁOCH, PANIKA;

OLIMPIJSKI SPOKÓJ - WIELKI, NIEZACHWIANY, NICZYM NIEZMĄCONY SPOKÓJ, ŁAD, HARMONIA;

STRZAŁA AMORA (EROSA, KUPIDYNA) - MIŁOŚĆ, NAGŁE UCZUCIE, ZAKOCHANIE SIĘ;

(KTOŚ) W OBJĘCIACH MORFEUSZA - KTOŚ POGRĄŻONY W GŁĘBOKIM ŚNIE

Skąd się wzięły?

paniczny strach - frazeologizm od imienia greckiego bożka Pana (syna Hermesa i nimfy rzecznej), wzbudzającego swym krzykiem w chwilach gniewu wielki lęk wśród ludzi i zwierząt; stąd określenie paniczny strach przypisywano ludziom i zwierzętom uciekającym przed rozgniewanym bożkiem; kiedyś uczynił, też popłoch w szeregach nieprzyjaciela: Grecy wierzyli, że pod Maratonem to on zmusił Persów do ucieczki;
olimpijski spokój - od siedziby bogów greckich - Olimpu, na którym panował wielki spokój; nie chodziło o brak konfliktów i sporów, które nieustannie wybuchały między bogami, lecz o pewność jaką mogą mieć tylko bogowie, że niczego nie muszą się obawiać, co gwarantowała im nieśmiertelność, wieczna młodość i dostatek; ich życiu na Olimpie nic nie mogło zagrozić;
strzała Amora (Erosa) - Amor był w starożytnym Rzymie czczony jako bóg miłości (jego greckim odpowiednikiem jest Eros); przedstawiano go jako wiecznie niedojrzałego chłopca z łukiem i strzałami; ten kogo trafiła strzała Amora natychmiast się zakochiwał, dlatego o ludziach zakochanych mówimy, że dosięgnęła ich strzała Amora (Erosa, Kupidyna); był synem i nieodłącznym towarzyszem bogini piękna i miłości Afrodyty (u Rzymian - Wenus);
w objęciach Morfeusza - według mitologii greckiej Morfeusz był jednym z trzech synów Hypnosa (Snu), bliźniaczego brata boga śmierci, Tanatosa; Morfeusz miał dość wąską specjalizację, sen na ludzi zsyłał jego ojciec, on natomiast zajmował się wywoływaniem marzeń sennych o ludzkich kształtach (zaś jego bracia zsyłali marzenia o zwierzętach i przedmiotach); dzisiaj, gdy mówimy, że ktoś znalazł się w objęciach Morfeusza (lub na łonie Morfeusza) to mamy na myśli, że po prostu zasnął (a o czym śni nie wiadomo);

Biblijne związki frazeologiczne:

Stary Testament:

egipskie ciemności - straszliwa ciemność, która zapanowała nad Egiptem; dziewiąta z dziesięciu plag egipskich zesłanych przez Boga na Egipt za to, że faraon nie chciał wypuścić Izraelitów ze swojej ziemi (Izraelici byli niewolnikami Egipcjan); określenie plagi egipskie to również frazeologizm, który oznacza coś bardzo dokuczliwego, uciążliwego, trudnego do zniesienia; serię nieszczęść;
manna z nieba - wg Księgi Wyjścia, w czasie gdy Izraelici wędrowali 40 lat przez pustynię (w drodze do ziemi obiecanej), Bóg zsyłał im pożywienie z nieba - nazywane manną;
alfa i omega (być dla kogoś alfą i omegą) - alfa i omega to pierwsza i ostatnia litera greckiego alfabetu, inaczej początek i koniec; w ten sposób określa się w Biblii Boga, który jest doskonały i wszechwiedzący;
ziemia obiecana - wg Biblii Bóg obiecał Izraelitom Ziemię Obiecaną (Kanaan); do tej krainy przez 40 lat prowadził ich Mojżesz; inne określenie ziemi obiecanej to kraj miodem i mlekiem płynący;
salomonowy wyrok - Salomon był królem izraelskim, znanym z wielkiej mądrości i sprawiedliwości, zwłaszcza przy rozstrzyganiu sporów i wydawaniu wyroków;

Nowy Testament:

umywać ręce - o umywaniu rąk, czyli zrzucaniu z siebie odpowiedzialności mówił Piłat (prokurator Judei), gdy wydał niewinnego Jezusa na śmierć (pod wpływem tłumu domagającego się skazującego wyroku), oświadczając jednocześnie, że nie jest winien krwi "tego sprawiedliwego"; o tym zdarzeniu opowiadają wszyscy ewangeliści (Mateusz, Marek, Łukasz i Jan);
niewierny Tomasz - Tomasz był jedynym apostołem, który nie widział zmartwychwstałego Jezusa, gdy przyszedł on odwiedzić swoich uczniów. Słuchając relacji innych apostołów Tomasz powiedział, że nie uwierzy dopóki na własne oczy nie zobaczy Jezusa i jego ran.
judaszowy pocałunek - Judasz był jednym z dwunastu uczniów Chrystusa, tym który go zdradził. Ewangelia wg św. Mateusza mówi, że Judasz, by wskazać sługom kapłanów, który z mężczyzn jest Jezusem, obiecał, że pocałuje go w ich obecności, by wiedzieli kogo mają pojmać; kolejnym, związanym ze zdradą Judasza, frazeologizmem jest powiedzenie judaszowe srebrniki, które oznacza zapłatę za zdradę;

Przykładów nigdy za wiele:

ZAKAZANY OWOC - RZECZ NIEDOSTĘPNA, NIEDOZOWLONA I PRZEZ TO POCIĄGAJĄCA , POŻĄDANA; COŚ KUSZĄCEGO, ALE ZABRONIONEGO;

TRĄBA JERYCHOŃSKA - KTOŚ, KTO ROBI DUŻO HAŁASU, KRZYKU; BARDZO GŁOŚNY DŹWIĘK; ALE TEŻ NIEZARADNA OSOBA, OFERMA;

HIOBOWA WIEŚĆ - BARDZO ZŁA, TRAGICZNA WIADOMOŚĆ;

ZAMIENIĆ SIĘ W SŁUP SOLI - BYĆ BARDZO ZDZIWIONYM ZASKOCZONYM; ZNIERUCHOMIEĆ ZE ZDUMIENIA LUB PRZERAŻENIA;

Skąd się wzięły?

zakazany owoc - pochodzenie tego frazeologizmu wyjaśnia Księga Rodzaju (Stary Testament) we fragmentach, opisujących kuszenie i wygnanie z raju Adama i Ewy (po więcej informacji odsyłam na podstronę Wygnanie z raju pierwszych ludzi);
trąba jerychońska - Jerycho było opisanym w Księdze Jozuego (Stary Testament), miastem, które jako pierwsze zdobyli Izraelici. Oblężenie trwało 7 dni. Miasto zostało zdobyte, gdy siedmiu kapłanów zadęło siedem razy w siedem trąb. Pod wpływem głośnego dźwięku mury Jerycha runęły i Jozue zdobył miasto; innym frazeologizmem związanym z tym wydarzeniem jest powiedzenie mury Jerycha, które czasami oznacza przeszkody łatwe do obalenia (rozsypujące się w proch), a niekiedy przeciwnie: barierę, przeszkodę trudną do pokonania.
hiobowa wieść - Księga Hioba (Stary Testament) opowiada o losach bogobojnego Hioba, którego Bóg wystawił na ciężką próbę. Hiob stracił majątek i rodzinę, został dotknięty trądem, a mimo to wytrwał przy Bogu i nie stracił wiary; z historią Hioba wiążę się jeszcze jeden frazeologizm pocieszyciel Hioba, czyli przyjaciel nieumiejętnie pocieszający w nieszczęściu; przyjaciele Hioba udowadniali mu, że jego cierpienie jest karą za popełniony grzech.
zamienić się w słup soli - według Starego Testamentu w słup soli została zamieniona żona Lota, kiedy oboje wyruszyli z miasta o nazwie Sodoma, które miało zostać zniszczone przez Boga za grzechy mieszkańców. Warunkiem ocalenia Lota i jego żony było to, aby nie oglądać się za siebie, nie patrzeć na dzieło zniszczenia. Niestety ciekawska żona Lota odwróciła się i natychmiast skamieniała (zamieniła się w słup soli).

KTOŚ MOŻE GÓRY PRZENOSIĆ - KTOŚ CZUJE, ŻE DA RADĘ WSZYSTKO ZROBIĆ, JEST PEŁEN ENTUZJAZMU I ENERGII DO DZIAŁANIA; WIERZY, ŻE JEGO WYSIŁEK PRZYNIESIE EFEKTY;

ANI OKO NIE WIDZIAŁO, ANI UCHO NIE SŁYSZAŁO - TAK MÓWIMY O RZECZACH, KTÓRE PRZEKRACZAJĄ NASZE WYOBRAŻENIE, SĄ WYJĄTKOWE, WIELKIE, NIEZWYKŁE;

RZUCAĆ PERŁY PRZED WIEPRZE - DAWAĆ KOMUŚ COŚ, CZEGO NIE UMIE DOCENIĆ; MÓWIĆ CZŁOWIEKOWI NIEUCZONEMU LUB NIEGODNEMU RZECZY, KTÓRYCH I TAK NIE ZROZUMIE;

CHODZIĆ OD ANNASZA DO KAJFASZA - OZNACZA BEZSKUTECZNE I DŁUGOTRWAŁE PRÓBY ZAŁATWIENIA PEWNEJ SPRAWY, ZAZWYCZAJ URZĘDOWEJ;

Skąd się wzięły?

ktoś może góry przenosić - w Ewangelii według św. Łukasza Chrystus powiedział swoim uczniom, że jeśli będą mieć wiarę, choćby tak maleńką, jak ziarnko gorczycy, a powiedzą jakiejś górze "przesuń się" to ta się przesunie. Tak więc prawdziwa wiara ma moc pozwalającą "góry przenosić".
ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało - św. Paweł, w I Liście do Koryntian, pisze o rzeczach, które przygotował Pan Bóg dla tych, którzy go miłują; słowa te są obietnicą dla tych, którzy wierzą;
rzucać perły przed wieprze - jak podaje Ewangelia według św. Mateusza Chrystus mówił swoim uczniom, by nie rzucali pereł między świnie, by ich nie podeptały nogami i nie poturbowały rzucających perły; przestrzegał w ten sposób przed narażaniem świętości na znieważenie;
chodzić od Annasza do Kajfasza - najpierw przed oblicze Annasza, a potem Kajfasza przyprowadzono Chrystusa, kiedy został pojmany po zdradzie Judasza. Żaden z kapłanów nie chciał wydać sądu w sprawie Jezusa i ostatecznie odesłali go do Piłata.

SĄDNY DZIEŃ - DZIEŃ, W KTÓRYM DZIEJE SIĘ COŚ NIEKORZYSTNEGO A NAWET STRASZNEGO LUB PANUJE NIEZNOŚNE ZAMIESZANIE SPOWODOWANE NATŁOKIEM WYDARZEŃ;

MIEĆ ANIELSKĄ CIERPLIWOŚĆ - OZNACZA, ŻE KTOŚ JEST BARDZO CIERPLIWY, NIEZWYKLE WYROZUMIAŁY, MA ZROZUMIENIE DLA CZYICHŚ BŁĘDÓW;

WIEŻA BABEL - SKUPISKO LUDZI MÓWIĄCYCH RÓZNYMI JĘZYKAMI, TAKŻE BRAK POROZUMIENIA, ZAMIESZANIE, CHAOS;

Skąd się wzięły?

sądny dzień - w Biblii to dzień Sądu Ostatecznego, który nastąpi przy końcu świata. Tego dnia Bóg sprawiedliwie osądzi czyny każdego z ludzi.
anielska cierpliwość - według Biblii aniołowie to istoty dobre, opiekuńcze, bez grzechu. Określa się ich mianem wysłanników Boga.
wieża Babel - według Biblii to wysoka wieża, którą potomkowie Noego wznosili z zamiarem, by jej szczyt sięgnął nieba. Był to wyraz ludzkiej pychy i buntu wobec Boga, dlatego Bóg pomieszał budującym języki, żeby przeszkodzić w realizacji ich planu.

Na pewno pamiętacie przypowieści biblijne, przy okazji ich omawiania spotkaliście takie związki frazeologiczne jak miłosierny samarytanin (czyli dobry, litościwy, współczujący człowiek; osoba, która okazała miłosierdzie, udzieliła pomocy) czy syn marnotrawny (czyli człowiek, który postępował źle, ale z czasem opamiętał się i poprawił; grzesznik, który się nawrócił). Lista frazeologizmów mitologicznych i biblijnych jest długa i nie sposób jej wyczerpać w tym miejscu. Zresztą warto zostawić sobie coś do odkrycia...