Biblia to książka (a raczej księga) niezwykła. Dla wielu ludzi jest księgą świętą, natchnioną przez Boga. Niezależnie jednak od światopoglądu wpływ Biblii na kulturę zachodu pozostaje bezsporny. Świat zachodni wyrasta z dwóch korzeni: kultury antycznej i właśnie Biblii.
Zajrzyjmy zatem do tej zupełnie wyjątkowej księgi!
Biblia Tysiąclecia znajduje się pod linkiem: https://biblia.deon.pl/
Nazwa Biblii pochodzi od greckiego słowa biblion - zwój papirusu, książka, pismo, w liczbie mnogiej biblia - księgi. Używamy zamiennie określenia Biblia lub Pismo Święte.
Biblia jest uznawana za świętą przez wyznawców judaizmu , a przez chrześcijaństwo również za natchnioną przez Boga. Dla żydów (wyznawców judaizmu) najważniejsza, święta jest Tora (pięcioksiąg - pierwsze pięć Ksiąg Starego Testamentu).
RELIGIA
chrześcijaństwo
judaizm
WYZNAWCY
chrześcijanie
żydzi
ŚWIĘTA KSIĘGA
Pismo Święte (Biblia)
Tora
W KOGO WIERZĄ?
w Trójjedynego Boga
w Boga Jahwe
Stary Testament powstał między XII a II wiekiem p.n.e., w języku hebrajskim i aramejskim. Nowy Testament powstał między połową I wieku a połową II wieku n.e. w języku greckim i aramejskim. Zarówno w przypadku Starego jak i Nowego Testamentu pierwotne teksty zaginęły. Istniejące wersje opierają się na przekładach i późniejszych manuskryptach.
Stary Testament razem z Nowym Testamentem tworzą Pismo Święte – Biblię.
Niektóre pojęcia związane z Biblią:
Testament (łac. testamentum - umowa, przymierze, układ, pakt) - to przymierze Boga z ludźmi. Bóg zawiera przymierze z Izraelitami. Na Górze Synaj Mojżesz otrzymuje od Boga kamienne tablice z wypisanym 10 przykazaniami - Dekalog, którym od tego momentu mają się kierować w swoim życiu Izraelici (tzw. Stare Przymierze).
Dekalog - zbiór podstawowych nakazów moralnych obowiązujących pierwotnie wyznawców judaizmu, a następnie przyjęty przez chrześcijan. Kodeks moralny wyznawców religii judaistycznej oraz chrześcijan, ale także podstawowe źródło moralności i etyki kultury zachodniej.
Septuaginta - pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu z hebrajskiego i aramejskiego na grekę.
Wulgata - pierwszy przekład Biblii na łacinę.
Tora - pięć pierwszych ksiąg Biblii (Pięcioksiąg Mojżesza), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest przymierze pomiędzy Jahwe a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Na Torę składa się:
Księga Rodzaju (Genesis) w pierwszej części opisuje historię pierwotną (stworzenie świata i pierwszych ludzi, ich wygnanie z raju wskutek grzechu) w drugiej części przybliża historię patriarchów od Abrahama do Józefa.
Księga Wyjścia (Exodus) w pierwszej części opisuje wyjście Izraelitów z Egiptu aż do przymierza z Bogiem na Górze Synaj. Druga część jest poświęcona opisowi przepisów religijnych przekazanych Mojżeszowi przez Boga.
Księga Kapłańska zawiera opis obrzędów i zachowań związanych z oddawaniem czci Bogu Jahwe, prawa oraz opis ofiar za grzechy. Wydarzeń opisano w Księdze Kapłańskiej bardzo mało.
Księga Liczb zawiera nieco więcej wydarzeń (kolejne etapy wędrówki Izraelitów do Ziemi Obiecanej), choć i tu Jahwe przekazuje pewne elementy prawa swemu ludowi.
Księga Powtórzonego Prawa zawiera między innymi przepisy prawa, które Bóg podyktował Mojżeszowi na Górze Synaj, poprzedzone Dekalogiem. Księga Powtórzonego Prawa kończy się śmiercią Mojżesza i wkroczeniem Izraelitów do Ziemi Obiecanej.
Inne ważne księgi Starego Testamentu to m. in.: Księga Hioba, Księga, Koheleta i Księga Psalmów oraz Pieśń nad pieśniami - księga o tematyce miłosnej.
Nowy Testament to druga po Starym Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej; składa się z 27 ksiąg.
W Nowym Testamencie można wyodrębnić cztery części:
Cztery Ewangelie - ogłaszają one Dobrą Nowinę poprzez opowieści o Jezusie – jego narodzinach, życiu, nauczaniu, cudach, ukrzyżowaniu, zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu. Autorstwo Ewangelii przypisuje się Mateuszowi, Markowi, Łukaszowi i Janowi.
Dzieje Apostolskie opowiadają o dziejach pierwszych chrześcijan, począwszy od wydarzeń bezpośrednio po śmierci Jezusa. Ich głównym tematem jest rozszerzanie się chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim, zarówno wśród Żydów, jak i pogan, przede wszystkim poprzez opowieści o misjonarskiej pracy Pawła z Tarsu (na pewno pamiętacie, że Paweł jest jedną z postaci historycznych występujących w powieści Henryka Sienkiewicza Quo vadis).
Listy Apostolskie zbiór dwudziestu jeden listów, to znaczy pism skierowanych do chrześcijańskich wspólnot bądź osób indywidualnych. Większość z listów jest odpowiedzią na teologiczne i praktyczne problemy wspólnot chrześcijańskich, do których są adresowane.
Apokalipsa św. Jana (Księga Objawienia, Objawienie Jana) – jedyna prorocza (przewidująca przyszłość) księga Nowego Testamentu, opisująca koniec świata, powstanie „Nowego Świata” i Sąd Ostateczny. Apokalipsa zawiera bardzo liczne odwołania do Starego Testamentu.
Nowy Testament oznacza Nowe Przymierze – Bóg odnawia starotestamentowe przymierze poprzez zawarcie Nowego Przymierza z ludźmi, którego wyrazem jest zesłanie Jezusa Chrystusa (Syna Bożego), który odkupi ludzkie grzechy i przyniesie światu zbawienie.
Wpływ Biblii na kulturę zachodu jest nie do przecenienia. Biblia jest inspiracją dla wszystkich dziedzin sztuki, filozofii a nawet nauki. Była i pozostaje natchnieniem dla wielu myślicieli i artystów. Szczególny wpływ Biblii widoczny jest w sztukach pięknych (rzeźba, malarstwo) oraz w literaturze. Z Biblii wywodzi się wiele gatunków literackich np. psalmy, przypowieści. Obecna jest również w języku codziennym, czego licznych przykładów dostarcza bogata biblijna frazeologia, funkcjonująca w języku do dzisiaj.
Na przestrzeni dziejów Biblia odgrywała ważną i znaczącą rolę. Była i jest największym autorytetem w sprawach wiary. To w niej znajduje się wspomniany wcześniej Dekalog. Zawarte w nim przykazania dotyczą każdego aspektu życia. Biblia jest źródłem kultury moralnej, uczy odróżniać dobro od zła, szanować wszystkich ludzi, nikogo nie krzywdzić, ukazuje wciąż aktualne wzorce postępowania. Biblia jest źródłem, z którego bardziej lub mniej świadomie czerpie świat kultury, ale również każdy człowiek osadzony w tym kręgu kulturowym.
W toku edukacji nie raz będziecie mierzyć się z tekstami zainspirowanymi Biblią, czerpiącymi z niej pełnymi garściami albo polemizującymi z nią. Tak czy inaczej Pismo św. należy do kanonu literatury i nie sposób go pominąć szczególnie w naszym kręgu kulturowym. Pięknie o tym opowiada wiersz Zbigniewa Herberta pt. Książka.
Ta książka łagodnie mnie napomina nie pozwala
bym zbyt szybko biegł w takt toczącej się frazy
każe wrócić do początku wciąż zaczynać od nowa
Od pół wieku tkwię po uszy w Księdze pierwszej rozdział trzeci wers VII
I słyszę głos: nigdy nie poznasz Księgi dokładnie
powtarzam literę po literze - ale mój zapał często gaśnie
Cierpliwy głos książki poucza:
najgorszą rzeczą w sprawach ducha jest pośpiech
i jednocześnie pociesza: masz lata przed sobą
Mówi: zapomnij ze czeka ciebie jeszcze dużo stronic
Tomów łez bibliotek czytaj dokładnie rozdział trzeci
W nim bowiem jest klucz i przepaść początek i koniec
Mówi: nie żałuj oczu świec inkaustu przepisuj starannie
werset za wersetem a kopiuj ściśle jakbyś odbijał w lustrze
słowa niezrozumiale wyblakłe o trojakim znaczeniu
Myślę z rozpaczą że nie jestem ani zdolny ani dość cierpliwy
bracia moi są bieglejsi w sztuce
słyszę ich drwiny nad głową widzę szydercze spojrzenia
o późnym zimowym świcie - kiedy zaczynam od nowa
Kilka ciekawostek związanych z Biblią:
Biblia jest najczęściej kupowaną książką na świecie. Od wielu lat zajmuje pierwsze miejsca w rankingach bestsellerów. Paradoksalnie jest również książką najczęściej kradzioną.
Została przetłumaczona na 1500 języków i dialektów.
Przeczytanie całej Biblii na głos może zająć osobie czytającej w przeciętnym tempie około 100 godzin.
Zwrot “Nie lękajcie się” pojawia się w Piśmie Świętym 365 razy.
Cała Biblia została napisana w okresie obejmującym ponad 1500 lat.
W zbiorach Muzeum w Pelplinie znajduje się oryginalna, jedna z niewielu Biblii wydrukowanych, jako pierwsze drukowane księgi w historii świata pomiędzy rokiem 1452 a 1455
W bibliotece uniwersyteckiej w Getyndze (Niemcy) jest Biblia, która została napisana na 470 liściach palmowych.
Jest to praca około 40 autorów, z najróżniejszych zawodów: rolnicy, rybacy, a nawet sławni królowie.
Biblia to również niezwykle bogate źródło frazeologizmów, które do dzisiaj funkcjonują w języku i które bardzo często odnajdujemy w literaturze. Gdy przekonujemy kogoś, żeby uwierzył w siebie, bo wiara może przenosić góry to czerpiemy właśnie z Biblii. Po więcej przykładów biblijnych związków frazeologicznych odsyłam do zakładki: Więcej (związki frazeologiczne)
