Scenariusz to rodzaj tekstu literackiego, który stanowi podstawę filmu. Jest rozpisany na sceny. Tekst scenariusza dzieli się na:
tekst główny (dialogi, monologi wypowiedzi postaci, przeznaczone do wygłoszenia przez aktorów)
tekst poboczny (wskazówki i objaśnienia autora scenariusza, przeznaczone dla aktorów, reżysera i ekipy obsługującej plan filmowy)
Scenariusz zawiera też na ogół szkic fabuły utworu, ramową charakterystykę postaci i opis scenerii wydarzeń.
Napisanie scenariusza wymaga znajomości przynajmniej podstawowych pojęć związanych z powstawaniem filmu:
reżyser - osoba realizująca własną koncepcję artystyczną filmu;
scenarzysta - autor scenariusza (tekstu na podstawie, którego realizowany jest film);
scenograf - osoba projektująca oprawę plastyczną filmu: dekoracje, wygląd wnętrz i plenerów (przestrzeni pod gołym niebem), w których toczy się akcja;
operator - autor zdjęć do filmu;
scena - epizod, fragment przedstawiony w filmie;
kostiumolog - osoba odpowiedzialna za kostiumy (stroje) aktorów;
charakteryzator - osoba odpowiedzialna za wygląd autorów (używa szminek, pudrów, sztucznych zarostów, peruk);
scenopis - techniczny plan realizacji filmu sporządzony na podstawie scenariusza przez reżysera i operatora, zawierający szczegółowy opis kolejnych ujęć;
montażysta - specjalista pracujący nad montażem filmu (łączeniem części filmu w całość);
kompozytor - autor muzyki do filmu;
aktor - artysta grający w filmie;
ekranizacja - film powstały na podstawie sztuki, powieści itp.;
ujęcie - odcinek taśmy filmowej z obrazem filmowanym od startu kamery do momentu jej zatrzymania ("spojrzenie" kamery); ujęcia łączą się w sceny;
kaskader - osoba dublująca (zastępująca) aktorów podczas nakręcania filmu w scenach niebezpiecznych, wymagających dużej zręczności i sprawności fizycznej;
statysta - osoba występująca w filmie przeważnie w scenach niemych (w tle), niebędąca aktorem.
Planem filmowym nazywamy obraz, który widzimy na zdjęciu zrobionym przez kamerę. Istnieje sześć rodzajów planów filmowych:
plan ogólny,
plan pełny,
plan amerykański,
półzbliżenie,
zbliżenie,
detal.
Plan ogólny - rodzaj planu filmowego opierający się na pokazaniu miejsca akcji wraz z sylwetkami ludzkimi, niezbyt odległymi. Plan taki służy przede wszystkim nakreśleniu sposobu, w jaki jednostka powiązana jest ze swoim otoczeniem.
Plan pełny - rodzaj planu filmowego polegający na pokazaniu całej postaci wypełniającej kadr. Pozwala rozpoznać postać, zidentyfikować czynności przez nią wykonywane.
Plan amerykański - rodzaj planu filmowego polegający na pokazaniu postaci ludzkiej od wysokości nieco powyżej kolan do miejsca tuż nad głową. Używany głównie do filmowania rozmawiających osób. Podobnie jak plan pełny pokazuje relacje między osobami, obejmując gesty i mimikę.
Półzbliżenie - jeden z rodzajów "bliskich" planów filmowych. Ukazuje popiersie postaci ludzkiej, jej mimikę, gestykulację, emocje. Tło jest prawie niewidoczne, zdecydowanie podrzędne wobec postaci. W tym planie zmieścić można najwyżej do trzech osób.
Zbliżenie - jeden z bliskich planów filmowych. Twarz człowieka lub inny obiekt zajmuje większą część kadru. Ukazuje stan psychiki i emocje postaci.
Detal - najbliższy z planów filmowych, ukazujący szczegóły niewidoczne z większej perspektywy.
Istnieją trzy sposoby filmowania:
z dołu (tzw. żabia perspektywa) - kiedy chcemy wyolbrzymić filmowany obiekt.
z góry (tzw. ptasia perspektywa) - kiedy chcemy pomniejszyć obiekt.
na wprost - kiedy chcemy ukazać obiekt tak, jak wygląda w rzeczywistości.
Zanim powstanie Wasz pierwszy samodzielny i pełny scenariusz filmowy, można spróbować adaptacji istniejącego już utworu.
Adaptacja - przetworzenie dzieła sztuki lub publikacji do odbioru za pomocą innego środka przekazu niż to planowano pierwotnie, np. adaptacja dzieła literackiego na potrzeby filmu lub spektaklu.
Uzbrojeni w wiedzę o tajnikach powstawania filmów możecie przystąpić do pisania scenariusza. Oskary czekają!
