Epistolografia, czyli sztuka pisania listów jest dzisiaj sztuką w zasadzie zapomnianą. W dobie komunikatorów elektronicznych niewiele osób pisze tradycyjne listy. Wielka szkoda, bo żaden e-mail nie zastąpi odręcznie napisanego listu. Otwieranie koperty, w której znajduje się długo oczekiwany list, jest nieporównywalne z kliknięciem otwierającym wiadomość elektroniczną. Listy nie służyły jedynie przekazaniu informacji, były świadectwem życia osoby piszącej, jej przeżyć i przygód. Najpiękniejsze listy mają walory literackie, są perełkami, w których odnajdujemy historię życia piszących i dowiadujemy się o stylu życia w danej epoce. Dzisiaj takie listy mają wartość literacką i historyczną, Sztuka pisania listów ma także w dziejach polskiej literatury długą i sławną historię. Wystarczy wspomnieć listy Jana III do Marysieńki, Juliusza Słowackiego do matki i Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej, czy też listy pisane przez Henryka Sienkiewicza do krewnych i przyjaciół.
Z jakich elementów składa się list?
Gdzie i kiedy piszę? ----------------- Miejscowość i data
Do kogo się zwracam? --------------- Nagłówek
Od czego rozpoczynam pisanie listu? ---------------- Wstęp
Jak nazywa się część listu, w której opowiadam / informuję? ----- Rozwinięcie
Jak nazywa się część listu w którym żegnam odbiorcę? ----------- Zakończenie
Co umieszczam po napisaniu listu? ---------------- Podpis
Jak nazywa się dopisek z ostatniej chwili? --------------- PS (postscriptum)
Adresat - to odbiorca listu; osoba, do której list jest skierowany.
Nadawca - to osoba, która pisze list; autor listu.
Chociaż dzisiaj przywykliśmy do krótkich wiadomości tekstowych (sms, e-mail), a nawet komunikowania się przez emotikony warto pamiętać o sztuce pisania listów. Być może sami (poza szkołą) nigdy nie będziemy pisać listów, ale zawsze możemy sięgnąć do tych, które zostały napisane wcześniej i w ten sposób, chociaż na chwilę, "cofnąć się w czasie", do świata bez szeroko pojętej elektroniki.
List otwarty to tekst oficjalny podany do wiadomości publicznej, na przykład przez opublikowanie go w prasie lub internecie. Zazwyczaj zawiera wezwanie do rozwiązania ważnego problemu skierowane do osób publicznych (pełniących ważne funkcje: polityków, naukowców, wykładowców itp.), instytucji państwowych albo do ogółu społeczeństwa.
List otwarty łączy w sobie elementy listu i przemówienia, ponieważ autorzy (często jest to grupa osób) chcą wpłynąć na swoich odbiorów i zachęcić ich do jakiegoś działania.
Inny rodzaj listów to listy oficjalne. Są one kierowane do osób publicznych, do urzędów, instytucji itp. Są rzeczowe, zwięzłe, jest w nich zachowany dystans do adresata. Mogą przyjąć formę prośby lub wezwania do jakiegoś działania, a także formę zaproszenia, podziękowania czy powiadomienia.
W liście oficjalnym stosujemy odpowiednie słownictwo, na przykład:
w nagłówku: Szanowny Panie!, Szanowny Panie Burmistrzu!, Szanowny Panie Dyrektorze!, Czcigodny Panie Profesorze!
w formule końcowej: Z góry dziękuję (dziękujemy), Łączę (łączymy) wyrazy szacunku, Z poważaniem, Z wyrazami szacunku, Proszę przyjąć wyrazy szacunku.
W liście oficjalnym, w którym o coś prosimy, ważne jest odpowiednie uzasadnienie prośby.
list prywatny - wzór
list otwarty - wzór
list oficjalny - wzór
Tradycyjne listy (prywatne i oficjalne) coraz częściej są zastępowane e-mailami - wiadomościami przesyłanymi drogą elektroniczną za pośrednictwem internetu.
Zasady pisania e-maili są bardzo podobne do tych stosowanych podczas pisania listów tradycyjnych.
Należy jednak szczególnie pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
Styl wypowiedzi e-mail powinien być dostosowany do adresata, tzn. oficjalnie zwracamy się do osób nieznanych, pisząc do bliskich, kolegów, znajomych można posługiwać się językiem nieoficjalnym.
List elektroniczny oficjalny powinien być krótki i precyzyjny.
W e-mailowej korespondencji prywatnej możesz zamieszczać emotikony, ale nie stosuj ich w korespondencji oficjalnej.
Podczas pisania e-maili przestrzegaj zasad interpunkcyjnych oraz ortograficznych, używaj zwrotów grzecznościowych (zapisywanych wielką literą).
Podczas zakładania konta poczty elektronicznej warto zastanowić się nad jego nazwą. Jeśli będzie używane nie tylko w korespondencji prywatnej, ale również oficjalnej, powinno zawierać imię i nazwisko lub inicjał imienia i nazwiska .